Ankara Araştırmaları Dergisi. 2022; 10(1): 45-72 | DOI: 10.5505/jas.2022.58070

Immigrant Settlement in Ankara During the Rule of Atatürk (1923-1938)

Yunus Pustu
Turkish Historical Society, Ankara, Türkiye

From the middle of the 19th century, Ankara, and Anatolia generally, became important locations for settlement following the loss of various territories by the Ottoman Empire. This immigration continued after the establishment of the Republic of Turkey, although at a reduced level. Many small groups settled in the city during the first years of the Republican era, including some immigrants from Greece who settled in Ankara after the population exchange between Turkey and Greece. Significant measures were taken to support immigration in Ankara after 1926 when separate living areas were established for immigrants. These areas included the Nogai and Circassian villages constructed and improved during the Ottoman period for previous immigrants. It is of particular note that sample villages, similar to the ones established in certain other provinces of Anatolia, were constructed during the rule of Atatürk for the settlement of immigrants as examples to the Anatolian people and surrounding villages. It is therefore possible to argue that the project was not only an attempt to settle immigrants, but constitutes a zoning plan. The aim of this study, which is based on archival sources, newspapers of the period and field research studies, illuminates the issue of migration to Ankara, as well as various forms of the settlement of immigrants during the rule of Atatürk.

Keywords: Immigrant, Settlement, Ahimesut, Samutlu, Sincanköy, Kıranharmanı, Yenidoğan, Rule of Atatürk, Ankara

---

Atatürk Dönemi’nde Ankara’ya Göçmen İskânı (1923-1938)

Yunus Pustu
Türk Tarih Kurumu, Ankara, Türkiye

Osmanlı Dönemi’nde alınan yenilgiler ve yaşanan toprak kayıpları ile birlikte özellikle 19. yüzyılın ortalarından itibaren Anadolu’ya kitlesel göç hareketleri başlamış ve bu süreçte Ankara önemli bir iskân sahası olmuştur. Osmanlı Dönemi’ndeki kadar yoğun olmasa da Ankara’ya göçmen iskânı cumhuriyetin ilanından sonra da devam etmiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında küçük gruplar hâlinde kente yerleşenlerin yanında, mübadele kapsamında Yunanistan’dan gelen az miktarda mübadil de Ankara’ya iskân edilmiştir. Cumhuriyet Dönemi’nde Ankara’ya göçmen iskânı konusunda kayda değer girişimler ise 1926 senesinden sonradır. Bundan sonra göçmenlerin iskânı için Ankara’da müstakil yerleşim alanları tesis edilmeye başlanmıştır. Gelen bir kısım göçmen ise Osmanlı Dönemi’nde muhacirlerin iskânı ile mamur hâle getirilen Nogay ve Çerkeslerin yaşadığı köylere yerleştirilmiştir. Atatürk Dönemi’nde göçmen iskânı konusunda Ankara’da dikkat çeken en önemli husus, Anadolu’nun diğer bazı vilayetlerinde olduğu gibi burada da gelenlerin iskânı için numune köylerin oluşturulmasıdır. Bu köyler, Anadolu halkına ve köylerine örnek olacak mahiyette tasarlanmış ve hayata geçirilmiştir. Bu yönü ile Ankara’da girişilen bu faaliyetlerin sadece bir göçmen iskân çalışması değil, aynı zamanda bir imar projesi olduğunu söylemek mümkündür. Atatürk Dönemi’nde Ankara’ya gerçekleşen göçleri ve gelenlerin iskânlarını muhtelif yönleri ile aydınlatmayı hedefleyen bu çalışma, arşiv kayıtları, dönemin gazete haberleri ve saha araştırmalarına dayalı olarak kaleme alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Göçmen, İskân, Ahimesut, Samutlu, Sincanköy, Kıranharmanı, Yenidoğan, Atatürk Dönemi, Ankara

---