Periodic Readings on the City and Architecture: Two Office Buildings in Ankara

Readings on the city and architecture are mostly based on certain breaking points. 1950, the year when the Democrat Party came into power, is an important breaking point in this regard. The single-party period began to be debated during World War II and Turkey entered a multi-party system in 1945, holding its first multi-party elections in 1946. The single-party period ended with the 1950 elections, heralding a new political era. This new era saw the end of statism and the birth of a new economic approach driven by the private sector. Socially, life in this period was built on what can be expressed as a rapprochement with America. Another breaking point in this context is 1960, the year the Democrat Party rule ended. The new era corresponds to a time period in which the principles of the social state as well as planned economic policies were implemented, while youth organizations and anti-American movements gained weight. As in other fields, the Democrat Party, which was in power between 1950-1960, caused important changes in the field of architecture, and has become the subject of many studies on the search for new architectures, emerging building types, and planning activities in the cities. Ulus İşhanı and Emek İşhanı are two buildings that exemplify the new building types of this period. This article makes an urban and architectural assessment of these two buildings, which made headlines in recent years, to carry out a periodic reading.

Kent ve Mimarlık Üzerine Dönemsel Okumalar: Ankara’da İki İşhanı

Kent ve mimarlık üzerine yapılan okumalar çoğunlukla belirli kırılma noktalarını esas alır. Demokrat Parti’nin iktidara geldiği 1950 yılı bu okumalar açısından önemli bir kırılma noktasıdır. İkinci Dünya Savaşıyla birlikte tek partili dönem tartışılmaya başlanmış, 1945 yılında çok partili yaşama geçilerek 1946 yılında çok partili seçimler gerçekleştirilmiştir. 1950 yılında yapılan seçimler sonucunda tek partili dönem sona ererek yeni bir dönem başlamıştır. Yeni dönemde devletçilik politikalarına son verilerek özel sektör ağırlıklı yeni bir ekonomik yaklaşımın benimsendiği, toplumsal yaşamda Amerika ile yakınlaşma olarak ifade edilebilecek yeni bir yaklaşımın etkili olduğu görülmektedir. Demokrat Parti iktidarının sona erdiği 1960 yılı bir diğer kırılma noktasıdır. Yeni dönem, sosyal devlet ilkesinin ve planlı ekonomik politikaların hayata geçirildiği, gençlik örgütlenmelerinin ve Amerika karşıtı hareketlerin güçlendiği bir zaman aralığına karşılık gelir. 1950-1960 yılları arasına tarihlenen Demokrat Parti iktidarı tüm alanlarda olduğu gibi mimarlık alanında da önemli değişimlere neden olmuş, gerek yol açtığı yeni mimari arayışlar gerek ortaya çıkan yeni yapı türleri, gerek kentlerde yaşanan imar hareketleri nedeniyle birçok çalışmaya konu oluşturmuştur. Bu yazıda ele alınan Ulus İşhanı ve Emek İşhanı bu dönemin yeni yapı türlerini örnekleyen iki yapıdır. Yazı kapsamında, son yıllarda önemli bir gündem oluşturan bu iki yapı, kentsel ve mimari açıdan ayrıntılı bir değerlendirmeye tabi tutularak, dönemsel bir okuma gerçekleştirilmiştir.