Ankara Araştırmaları Dergisi. 2024; 12(2): 161-168 | DOI: 10.5505/jas.2024.46503

Tarihî Alanlardaki Koruma ve Sağlıklaştırma Çalışmalarının Sosyoekonomik Dirençliliğinin Değerlendirilmesi: Ankara Hamamönü Örneği

Rabia Çakıroğlu, Elif Mıhçıoğlu
TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Ankara

Günümüzde şehirler ve toplumlar enerji sorunları, göçler, pandemiler, küresel ve yerel ekonomik krizler, ekolojik değişim gibi çeşitli travmalarla karşı karşıyadır. Dirençlilik kavramı, bu konuları ele almak için geliştirilmiş, sürdürülebilirliğin ötesinde bir sistemin ve alt bileşenlerinin bütünsel olarak değerlendirilmesine odaklanan temel bir yaklaşımdır. Mevcut şehircilik yaklaşımlarında dirençlilik, çok katmanlı kentsel sistemler için fiziksel, ekonomik, demografik, ekolojik ve altyapısal yönlerini bütünsel olarak ele alan bir değerlendirme mekanizması işlevi görmektedir. Çalışmada, örnek olay olarak başkent Ankara’nın tarihî kent merkezinde yer alan Hamamönü’nün koruma ve sağlıklaştırma uygulamaları sonrasında sosyal ve ekonomik dirençlilik düzeyinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, kavramsal ve uygulamalı dirençlilik mekanizmaları olarak en güncel ve kapsamlı iki uluslararası yaklaşım olan RELi ve CRI kullanılmıştır. 2009 yılında Hamamönü’nde gerçekleştirilen koruma ve sağlıklaştırma müdahaleleri sonrasında, bölgede önemli ve çeşitli değişiklikler meydana gelmiştir. Çalışma alanı olarak belirlenen Hamamönü’nün fiziksel, ekonomik, demografik, altyapısal ve idari katmanlarını inceleyerek, alandaki dirençlilik kapasitesini ortaya çıkarmak için; saha çalışması, yapılandırılmış görüşmeler yoluyla sözlü anket çalışması ve CBS ölçümleri yoluyla gerekli veriler toplanmıştır. Toplanan veriler alanın özelliklerine uyarlanmış CRI ve RELi 2.0 dirençlilik kriterleri üzerinden değerlendirilerek öneriler geliştirilmiştir. Çalışma, koruma odaklı imar planları ve koruma-sağlıklaştırma projelerinin öngörülemeyen krizlere karşı sosyoekonomik dayanıklılığını değerlendirmeyi, buna benzer tarihî alanların ömrünü uzatmak için gereken ilkeleri belirlemeyi ve bir yol haritası oluşturmayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler: Sosyoekonomik dirençlilik, Kentsel koruma, Sağlıklaştırma, Hamamönü, Ankara

---

An Evaluation of Urban Conservation and Rehabilitation Studies in Historical Areas in Terms of Resilience: The Hamamönü District of Ankara

Rabia Çakıroğlu, Elif Mıhçıoğlu
TOBB University of Economics and Technology, Department of Architecture Ankara, Türkiye

Modern cities and societies face numerous challenges which include energy, migration, pandemics, global and local economic crises, as well as ecological change. A fundamental approach developed to address these issues is the concept of resilience. This concept focuses, beyond notions of sustainability, on the holistic evaluation of a system and its subcomponents. In current urbanism approaches, resilience acts as an evaluation mechanism for multi-layered urban systems which considers physical, economic, demographic, ecological, and infrastructural factors holistically. This study uses the two most current and comprehensive international approaches, namely the conceptual and applied resilience mechanisms of RELi and CRI, to assess the existing social and economic resilience levels, in terms of the measures taken for conservation and rehabilitation, in the historic urban core of Hamamönü in Ankara, Türkiye. Significant and diverse changes have occurred in the region since the conservation and rehabilitation interventions in Hamamönü in 2009. In order to understand its capacity of resilience in this period by examining the economic, structural, historical, demographic, infrastructural, and administrative layers in the study area of Hamamönü, necessary data is collected through field analysis, structured interviews, and GIS measurements to understand the capacity of resilience in the study area. The collected data is evaluated using CRI and RELi 2.0 resilience criteria adapted to the field characteristics, and suggestions are developed. This article seeks to assess the socioeconomic resilience of conservation-oriented zoning plans and conservation-rehabilitation projects against unforeseen crises, determine the principles necessary to better protect similar historic areas, and develop a roadmap for the most effect form of sustainable preservation.

Keywords: Socioeconomic resilience, Urban conservation, Rehabilitation, Hamamönü, Ankara

---

ATIF KOPYALA