Ankara Araştırmaları Dergisi. 2015; 3(1): 78-104 | DOI: 10.5505/jas.2015.47966

Ankara Şehri 1924 Haritası: Eski Bir Haritada Ankara'yı Tanımak

Gökçe Günel, Ali Kılcı
Vakıflar Genel Müdürlüğü

Kurtuluş Savaşı sürerken İstanbul’dan gelen Harita Dairesinin subayları Ankara’nın ölçekli bir haritasını yaparlar. Bu harita Ankara’yı kale ve çevresindeki yerleşim alanı ve mahalleler ve içindeki yapılarıyla göstermektedir. Topografik olarak 1/4000 ölçekte ve üç renkli olarak hazırlanan haritanın, başlığı ve lejantı bulunmaktadır. Haritada ayrıca yön ve eşel çizgileri mevcuttur. Ankara şehrinin 1920’li yılarını günümüze taşıyan bu haritada mahalleler ada ölçeğinde ele alınmıştır. Haritada Ankara’ya gelen su hatları ve bunların üzerindeki çeşmeler işlenmiştir. Ankara’nın bugün artık ortada olmayan Müslüman ve Hıristiyan mezarlıkları haritada yerlerini almıştır. Ayrıca Ankara’nın bugün artık tamamen kapanmış olan dereleri Hatip Çayı, Çubuk Çayı ve İncesu dereleri haritada görülmektedir. Dini yapıların dışında 2. Abdülhamit döneminde yapılan Darül-muallimin, Taş Mektep, Sanayi Mektebi ve İstasyon binaları ile Büyük Millet Meclisi, 2. Meclis ve Ankara Palas gibi binalar yeni açılan yerleşme alanları bulunmaktadır. Bu alanda imar planı tasarımı yapıldığı anlaşılmaktadır. Ankara 1917 yılında büyük bir yangın geçirmiştir. Bu yangın Kalenin batısında bulunan mahalle ve Yahudi mahallesine kadar Ankara çarşısını tamamen yok etmiştir. Haritada bu kısım Harik Mahalli olarak görülmektedir. Uzun yıllar 1924 Ankara Haritası olarak bilinen bu haritanın tanıtımını yaparak içinde yaşadığımız kente karşı bir görevi yerine getirdiğimizi düşünüyoruz.

Anahtar Kelimeler: Ankara, tarihçe, harita, 1924, tarihi yapılar

---

1924 Map of Ankara City: Recognizing Ankara with an Old Map

Gökçe Günel, Ali Kılcı
Directorate General Of Foundations

During the War of Independence, military officers of Department of Mapping coming from Istanbul prepared the scaled map of Ankara city. This map shows the city with its entire castle, surrounding settlements, districts, and the buildings. Topographically the map was prepared in 1/4000 scale in three-color with a title and legend. It also includes direction lines and scale sign. In this map, interpreting the city in its 1920s, the districts were shown in square scale, on which the water lines and fountains as well as the Muslim and Christian graveyards not-existent today were marked. In addition, the creeks of Ankara that are faded totally today and Hatip Stream, Çubuk Stream, and İncesu Creeks were shown in the map. Besides the religious buildings, also in this map are the newly opened settlements such as Darül-muallim, built during the reign of Abdulhamit II., Taş Mektep, Sanayi Mektep, Station buildings, The Grand National Assembly and Second National Assembly Buildings, and Ankara Palas. It is understood that in these areas there was development plan design. In 1917, in Ankara there was a huge fire incidence, which destructed the whole town up to the district on the western side of the castle and up to Yahudi district, called as Harik Mahalli at the map. This study intends to present this map, known as 1924 Ankara map for long years, thus fulfilling the duty for the city that we lived for long years.

Keywords: Ankara, history, map, 1924, historic monuments

---

ATIF KOPYALA