Ankara Araştırmaları Dergisi. 2016; 4(2): 131-157 | DOI: 10.5505/jas.2016.50469

Bir İtalyan Mimarın İlk Ankara Ziyareti: Giulio Mongeri – 1897

Sedat Bornovalı
Nişantaşı Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, İstanbul

Giulio Mongeri, İstanbul ve Ankara başta olmak üzere Türkiye’de önemli yapılara imza atmış bir İtalyan mimardır. XX. yüzyılın ilk çeyreğinde Osmanlı Devleti’ne hizmet etmiş, Erken Cumhuriyet dönemi Ankara’sına da dikkate değer katkılarda bulunmuştur. Mongeri ilk Ankara seyahatini 1897 yılında yapmıştır. Dönem itibariyle gözlemleri oldukça ilgi çekicidir. Mongeri bu seyahatine ait notlarını, bugün çok fazla gün yüzüne çıkmamış olan ve Ankara araştırmaları literatüründe çok da söz edilmeyen Illustrazione Italiana dergisinin XXV. cildinde birkaç hafta arayla yayımlamıştır. Bu çalışma ile Ankara hakkındaki Türkçe yayınlara bir katkı olarak bu seyahatin değerlendirilmesi ve bazı açılardan diğer yayınlarla ve bugünle karşılaştırılması amaçlanmıştır. Öncelikle İtalyan Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayımlanan düşük çözünürlükte dijitalleştirilmiş nüshaların yerine yeni dijital görüntüleme yapılmış, ardından Mongeri’nin güzergâhı üzerinden yerinde inceleme tamamlanmış ve tarihi kaynaklarla yapılan kıyaslama ile çalışma daha sonraki araştırmacıların yapacağı detaylı incelemelere hazır hale getirilmiştir. Mongeri’nin bazı konularda bilgisinin yetersiz kaldığı ancak birçok diğer konuda da Milano’da almış olduğu eğitim sayesinde yoğun bir tarih ilgisinin olduğu ortaya çıkmaktadır. Mimarın profesyonel yaşamında icra edeceği historisist yaklaşımın temellerinin daha genç yaşlarda atıldığı bu seyahat notları sayesinde göze çarpmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Giulio Mongeri, Roma Arkeolojisi, Augustus Tapınağı, Heykel, Yunanca Yazıtlar, Latince Yazıtlar, Osmanlı Tarihi, On Dokuzuncu Yüzyıl, Vank Manastırı, İtalyan Mimarlar, Ankara

---

An Italian Architect’s First Visit to Ankara: Giulio Mongeri – 1897

Sedat Bornovalı
Nişantaşı University, Faculty Of Architecture, Istanbul

Giulio Mongeri is an Italian architect credited as behind some of the most important structures all across Turkey, but foremost in Istanbul and Ankara. He served the Ottoman state in the first quarter of the 20th century, and provided a noteworthy contribution to Ankara in the Early Republican era. Mongeri carried out his first visit to Ankara in 1897. His observations of the era are extremely interesting. Mongeri’s notes on this visit were published over a few weeks in the 25th volume of Illustrazione Italiana journal, which rarely sees daylight nowadays and is barely spoken of in the Ankara research literature. As a contribution to Turkish publications about Ankara, this study aims to evaluate this visit and compare it from various perspectives to other publications and the Ankara of today.First of all, new digital imaging was carried out in place of the low-resolution digitalized copies published by the Italian Ministry of Culture and Tourism, then a field examination of Mongeri’s route was carried out, and following study comparing this to historical sources, it was made ready for detailed investigations to be carried out by later researchers. On certain issues, Mongeri was not well informed, but on many others his deep interest in history emerges thanks to the education he had received in Milan. These travel notes may catch the eye as showing from an earlier age the basics of the historicist approach he would take in his professional life as a historian..

Keywords: Giulio Mongeri, Roman Archaeology, Augustus Temple, Sculpture, Greek Inscriptions, Latin Inscriptions, Ottoman History, Nineteenth Century Ankara, Vank Monastery, Italian Architects, Ankara

---

ATIF KOPYALA