Ankara Araştırmaları Dergisi. 2023; 11(1): 139-160 | DOI: 10.5505/jas.2023.97658

İç Mekân Bağlamında Modern Mimarlık Mirası: Kavaklıdere Sineması Değer Analizi

Ayşe Nur Tür¹, Umut Şumnu^2
1Batman Üniversitesi, Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu, Tasarım Bölümü, İç Mekan Tasarımı Programı, Batman, Türkiye
²Başkent Üniversitesi, Güzel Sanatlar Tasarım ve Mimarlık Fakültesi, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü, Ankara, Türkiye

Araştırma, modern mimarlık mirasının korunması konusunu, iç mekân odağıyla ele almaktadır. İç mekân, kullanıcıyla doğrudan ilişki içinde olduğu için sonradan müdahalelere açıktır. Bu durum iç mekânın korunması konusunu zorlaştırmaktadır. Yapılan araştırma, Ankara’da bulunan bir sinema yapısı üzerinden bu sorunu ele almayı hedeflemektedir. Nejat Tekelioğlu’nun apartmanlı sinema yapılarından biri olan ve 1965 yılında yapılan Kavaklıdere Sineması, araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmanın ilk bölümünde, modern mimarlık mirasının korunması konusu, değer merkezli koruma yaklaşımıyla ele alınmış; farklı kurum (Burra Tüzüğü, English Heritage, ICOMOS) ve kişilerin (Riegl, Lipe, Frey, Mason ve Avrami, Madran) değer tanımlarına yer verilmiştir. Diğer bölümde, sinemanın ortaya çıkışı ve mekânsallaşma süreci anlatılmış, Ankara sinemalarından örneklere yer verilmiştir. Son bölümde ise örneklem olarak seçilen Kavaklıdere Sineması’nın planları ve iç mekân fotoğrafları aracılığıyla iç mekân analizi aktarılmıştır. Sinemanın sahibi Ayhan Nergiz ve sinemanın uzun yıllar işletmeciliğini yapan Zafer Şener ve İrfan Demirkol ile sözlü tarih görüşmeleri yapılmıştır. Gönüllük esasına dayalı olarak, yapılan görüşmelerde onam formları alınmıştır. Görüşmecilerin kişisel arşivleri, görsel malzeme olarak kullanılmıştır. Son olarak, Kavaklıdere Sineması değer merkezli koruma yaklaşımı çerçevesinde değerlendirilmiş; Belge değeri, kimlik değeri, mimari değer, işlevsel ve ekonomik değer, süreklilik değeri, anı değeri ve özgünlük değeri bakımından incelenmiştir. Değerlendirmelerin sonucunda, Kavaklıdere Sineması’nın bir modern mimarlık mirası olarak ele alınması için sahip olması gereken değerlerin analizi yapılmıştır ve koruma gerekliliği vurgulanmıştır. Yapılan araştırma, belgeleme çalışması ve değer tespitleriyle beraber, Kavaklıdere Sineması’nın korunmasına yönelik yapılması gereken çalışmalar için bir altlık görevi üstlenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Modern Mimarlık mirası, Modern iç mekânlar, Sinema mekânları, Kavaklıdere Sineması, Ankara

---

The Heritage of Modern Architecture in the Context of the Interior: A Value Analysis of Kavaklıdere Cinema

Ayşe Nur Tür¹, Umut Şumnu^2
1Batman University, Technical Sciences Vocational School, Design Department Interior Design Program, Batman, Türkiye
²Başkent University, Faculty of Fine Arts, Design and Architecture, Department of Interior Architecture and Environmental Design, Ankara, Türkiye

The research deals with the conservation of modern architectural heritage with a focus on the interior. The user coming into direct contact with the interior makes it prone to subsequent interventions, although this also makes the protection of the interior space problematic. The research aims to address this problem through the consideration of a cinema structure in Ankara, namely Kavaklıdere Cinema. This Nejat Tekelioğlu apartment cinema building was built in 1965 and constitutes the sample of the research. In the first part of the research, the subject of the protection of modern architectural heritage is conveyed using a value-centered conservation approach. Different institutions and individuals have included definitions of value. In the following part, the emergence of cinema and its spatialization process are explained. In the final part, the interior analysis was conveyed through plans and interior photographs of the Kavaklıdere Cinema, which was chosen as a sample. An oral history interview was held with Ayhan Nergiz, the owner of the cinema, as well as with Zafer Şener and İrfan Demirkol, who have been the managers of the cinema for many years. Voluntary consent forms were obtained during the interviews. The personal archives of the interviewees were used as visual materials. Finally, Kavaklıdere Cinema was evaluated, according to the framework of the value-centered conservation approach, in terms of the value of the documents, identity, architecture, function and economic, continuity, memory, and originality. As a result of the evaluations, the features that Kavaklıdere Cinema should have in order to be considered as a modern architectural heritage have been analyzed, and the necessity of protecting the building has been emphasized. In addition to providing research, documentation and valuation, this study also serves as a basis for the work that needs to be done to protect Kavaklıdere Cinema.

Keywords: Heritage of modern architecture, Modern interiors, Cinema spaces, Kavaklıdere Cinema, Ankara

---

ATIF KOPYALA