Ankara Araştırmaları Dergisi. 2024; 12(1): 1-19 | DOI: 10.5505/jas.2024.28190

Ankara’da Bir Roman Mahallesinin Demografik, Ekonomik ve Sosyal Özellikleri: Kale Mahallesi Örneği

İsmet Koç¹, Melike Saraç², Kumru Döne^1
1Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Nüfusbilim Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye
²Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü Sosyal Araştırma Yöntemleri Anabilim Dalı, Ankara, Türkiye

Bu çalışmanın amacı, Ankara’nın en eski mahallelerinden birisi olan Kale Mahallesi’nde yaşayan Romanların demografik yapısını ve bu yapıyı etkileyen ekonomik ve sosyal özelliklerini ortaya koyarak politika öncelik alanlarını belirlemektir. Çalışmada kullanılan veriler, TÜBİTAK 1001 Programı kapsamında sağlanan mali destek ile gerçekleştirilen 122R016 nolu “Türkiye’deki Roman Nüfusun Demografik Bütünleşme ve Farklılaşma Düzeyleri ve Politika Öncelikleri” projesi kapsamında Kale Mahallesi’nde gerçekleştirilen ön deneme ve pilot çalışmalarından gelmektedir. Çalışmanın sonuçları, Kale Mahallesi’nde ortalama hane halkı büyüklüğünün 4,6 olduğununa; hanelerin %51’inin çekirdek aile olarak yaşadığına; dağılmış aile oranının %29 seviyesinde olduğuna işaret etmektedir. Nüfusunun %47’sinin 18 yaşından küçük çocuklardan oluştuğu mahallede, okula devam eden çocukların oranının yaşla birlikte hızla azaldığı ve genel eğitim seviyesinin oldukça düşük olduğu görülmektedir. Bunun yanı sıra, çocuk işçiliğinin ve çocuk evliliklerinin yaygın olduğu mahallede, ortalama ilk evlilik yaşı kadınlarda 17; erkeklerde ise 21’dir. Mahallede kadın başına ortalama olarak 4,2 çocuk düşmektedir. Bu bulgular, Kale Mahallesinin demografik dönüşüm sürecinin Türkiye’nin yaşadığı demografik dönüşüm sürecinden farklılaştığını; bu demografik verilerin Türkiye’nin 1980’li yıllarda sahip olduğu demografik yapı ile uyumlu olduğunu göstermektedir. Mahallenin demografik dönüşüm sürecinin gerisinde kalması mahalledeki yaygın yoksulluk ve mahalledeki Romanların, yaşamın hemen her alanında karşılaştıkları ayrımcılıklarla ilişkilendirilebilir.

Anahtar Kelimeler: Roman nüfus, Demografi, Doğurganlık, Çocuk işçiliği, Çocuk evlilikler, Yoksulluk, Politika öncelik alanları, Kale Mahallesi, Ankara

---

Demographic, Economic and Social Characteristics of a Roma Neighborhood in Ankara: An Example of a Castle Neighborhood

İsmet Koç¹, Melike Saraç², Kumru Döne^1
1Hacettepe University Institute of Population Studies, Department of Demography, Ankara, Türkiye
²Hacettepe University Institute of Population Studies, Department of Social Research Methodology, Ankara, Türkiye

The aim of this study is to determine areas of policy priority by consideration of the demographic structure of the Roma living in the Kale Neighborhood, one of the oldest neighborhoods of Ankara. The economic and social characteristics of the area are also discussed. The data used in the study comes from the pre-test and pilot studies conducted in the Kale Neighborhood as part of Project No. 122R016: “Demographic Integration and Differentials of the Roma Population and Policy Priorities in Turkey”, which was made possible by financial support from the TUBITAK 1001 Program. The results of the study show that the average household size in the Kale neighborhood is currently 4.6, and while 51% of households live as a nuclear family, 29% of families are broken in some way. In a neighborhood where 47% percent of population is under the age of 18, it is observed that the proportion of children who attend school decreases rapidly with age, and the general level of education is quite poor. In addition, in a neighborhood where child labor and child marriages are widespread, the average age of first-time marriage is 17 for women and 21 for men. There are an average of 4.2 children per woman in the neighborhood. These findings show that the Kale neighborhood is not typical of modern Turkey in terms of demographics, although it is comparable with the demographic structure of 1980s Turkey. It is seen that the failure of the neighborhood to keep up with the country can be associated with the widespread poverty of the district, as well as the discrimination that Roma people in the neighborhood face in almost every aspect of life.

Keywords: Roma population, Demography, Fertility, Child labour, Child marriage, Poverty, Policy priority areas, Castle neighborhood, Ankara

---