XQuick Search
Komünite, İdeoloji ve Mekân: Çankaya ve Keçiören’de Mimari Aracılığıyla Komünite İnşasında Yerel Yönetimlerin Rolü
Abdullah Eren DemirelGazi Üniversitesi Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Ana Bilim Dalı, Ankara, TürkiyeSosyomekânsal çalışmalarda komünite fikri, kökleri kırsal yerleşimlere dayanan bölgesel açıklamalardan ortaya çıkmıştır ve kentleşmeyle birlikte daha belirsiz ve muğlak bir hâl almıştır. Günümüzün karmaşık kent yapısında komünite, esas olarak üyelerin ilişki ağları üzerinden tanımlanmakla birlikte yaşam çevrelerinin alansal boyutu etkinliğini sürdürmektedir. Komünite duygusu ilişkiler aracılığıyla sosyal olarak inşa edilirken, özellikle toplulukların fiziksel sınırlarını tanımlayan ve kontrol eden yerel yönetimler için alansal niteliği araçsal hâle geldikçe ideolojik bir konum da kazanmaktadır. Kavramın ideolojik ve sosyal boyut arasındaki ilişkisinden yola çıkarak bu çalışma da komünitenin yerel yönetimler tarafından mekânsal olarak nasıl yansıtıldığını ve siyasi domietkinliklerini artırabilecekleri bir ortak toplum bilinci inşa etmek için mimariyi nasıl araçsallaştırdıklarını anlamayı hedeflemektedir. Bu doğrultuda, tarihsel olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin başkentinde sosyoekonomik ve ideolojik konum açısından karşı kutuplar niteliğinde olan Çankaya ve Keçiören ilçelerinde yerel yönetimler tarafından komünite inşasında kullanılan mimari tipolojiler Çankaya Evi ve Mahalle Konağı karşılaştırmalı olarak tartışılmaktadır. İki ilçe arasındaki ayrışma sembolik, mekânsal ve programatik boyutlarda ilçe yönetimi tarafından uygulanan ‘komünite evi’ olarak nitelendirilen tipolojilerine de yansımaktadır. Farklı mimari niteliklere ve adlandırmalara sahip bu tipolojiler her iki ilçede de yerel yönetimler için komünite kavramının önemini ve bu kavramı mekânsal pratikler aracılığıyla ideolojik olarak nasıl kullandıklarını açıkça örneklemektedir.
Anahtar Kelimeler: Komünite, İdeoloji, Yerel yönetim, Komünite yapıları, Çankaya, Keçiören, AnkaraCommunity, Ideology and Space: The Role of Local Governments in the Building of Community through Architecture in Çankaya and Keçiören
Abdullah Eren DemirelGazi University Faculty of Architecture, Department of Architecture, Ankara, TürkiyeThe idea of community in sociospatial studies, which emerges from territorial explanations rooted in rural settlements, has become less well defined due to urbanization. In the complex structure of modern cities, while community can be generally considered in terms of the social networks of members, the territorial dimensions of living environments persist within the new generic city structure. This is because while the sense of community may be constructed socially through relations, the ideological territorial status remains instrumental, especially for local governments who define and control the physical boundaries of communities. This paper considers the tension between the ideological and social conceptions of community in an attempt to understand how the idea of community is spatially manifested by local governments. The paper also discusses how this manifestation leads to the instrumentalization of architecture by local governments in the construction of a particular sense of community and the enhancement of political influence. Accordingly, the spatial typologies for the construction of community proposed by the local governments of Çankaya and Keçiören – Çankaya Evi & Mahalle Konağı - are compared. In terms of socioeconomics and ideology, the two districts are historically two opposing poles in the capital of the Turkish Republic. This is clearly seen in the proposed symbolic, spatial, and programmatic community house typologies. The distinctive architectural symbols and namings by the two local governments of the community housing of both districts clearly exemplify the importance of the notion of community for local governments, as well as how the concept is utilized ideologically through spatial practices.
Keywords: Community, Ideology, Local government, Community buildings, Çankaya, Keçiören, AnkaraMakale Dili: İngilizce