Ankara Araştırmaları Dergisi. 2020; 8(1): 49-70 | DOI: 10.5505/jas.2020.00922

Edebiyat Müzeleriyle Ankara’yı Bir Yazınsal Bellek Mekânı Olarak Algılamak

Ferah Burgul Adıgüzel
Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Bölümü, Ankara, Türkiye

Yazınsal bellek mekânları, bir toplumun yazınsal geçmişi ve onu içinde barındıran her türlü anlam örüntüsünü kapsamaktadır. Yazınsal bellek mekânlarının işlevi, yazınsal her türlü ürünün ve onu meydana getirenlerin unutulmasını engellemek amacıyla, durumlarını tespit etmek, korumak ve ölümsüzleştirmektir. Örneğin bir yazarın eserleri, onları üretim süreci ve bu süreçte yaşamına dâhil olan her türlü olay, kişi, vb. unsur bu sınırlar içerisine girebilir. Ankara, bu kenti konu alan yazınsal eserlerin yanı sıra bu kentte kaleme alınan eserler ve bu kentte yaşayan edebiyatçılarla bir yazınsal bellek mekânı olarak tanımlanabilir. Ankara’da, edebiyat eğitiminin amaç ve kapsamına uygun etkileşimli çalışmaların yapılabileceği altı edebiyat müzesi bulunmaktadır. Edebiyat müzelerinde yapılan sanatsal ya da eğitsel pek çok etkileşimli çalışma, edebiyat eğitiminin okul dışı ortamlarda gerçekleşerek yaygınlaşmasını kolaylaştırır. Edebiyat müzeleri, edebiyat eğitimini desteklemenin yanı sıra kentin yazın kültürünü aktararak Ankara’nın yazınsal bir mekân olduğuna ilişkin kolektif bir algının oluşmasını da sağlamaktadır. Çalışma, Türk dili ve edebiyatı öğretmen adaylarının, Ankara edebiyat müzelerinde gerçekleştirilen yaratıcı drama temelli etkinliklerle, Ankara’yı yazınsal bellek mekânı olarak algılamalarını ve edebiyat müzelerine ilişkin farkındalıklarını geliştirmeyi amaçlamaktadır. Çalışma, nitel araştırma desenlerinden biri olan vaka çalışması deseninde tasarlanmıştır. Çalışmada amaçlı örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın verileri; yarı yapılandırılmış görüşme formu, öğrenci günlükleri ve süreç değerlendirme notları/ürünleri aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın verilerinin çözümlenmesi ve yorumlanmasında betimsel analiz kullanılmıştır. Çalışma sonucunda Ankara’daki edebiyat müzelerinde yapılan çalışmaların Ankara’nın yazınsal bellek mekânı olarak algılanmasına doğrudan katkısının bulunduğu, bir kentin yazınsal belleğinin o kentte bulunan edebiyat müzeleri ve yaratıcı drama gibi etkileşimli yöntemlerle daha da geliştirilebileceği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Yazınsal bellek mekânı, Edebiyat müzesi, Edebiyat eğitimi, Yaratıcı drama, Ankara

---

Perceiving Ankara as a Place of Literary Memory Through Literary Museums

Ferah Burgul Adıgüzel
Gazi University, Faculty of Education, Division of Turkish Language and Literature Education, Ankara, Turkey

Places of literary memory include the literary past of a society and all kinds of meaning patterns. The function of literary memory places is to determine the state of all sorts of literary products and their creators, protect and immortalize them in order to prevent them from being forgotten. For example, the works of an author, the production process she/he underwent, and all events, people, etc. involved in her/his life during this process may fall within this scope. Ankara, as the subject of literary works, as the place where literary works were written, and as the home of authors living in it, can be defined as a place of literary memory. There are six literary museums in Ankara, where interactive activities can be conducted in line with the purpose and scope of literature education. Many educational or artistic interactive activities in literary museums facilitate the spread of literature education because they are implemented outside of school settings. In addition to supporting literature education, literary museums provide a collective perception of Ankara as a literary place through conveying the literary culture of the city. The purpose of this study is to encourage prospective Turkish language and literature teachers to perceive Ankara as a place of literary memory, as well as to raise their awareness in literary museums through the use of creative drama-based activities held in literary museums. The study was designed as a case study –a qualitative research design. Purposeful sampling method was used in the study. Data was collected through a semi-structured interview form, student diaries, and process evaluation notes/products. Descriptive analysis was used to analyze and interpret the data. The study concludes that the activities conducted in the literary museums in Ankara directly contributed to Ankara’s perception as a literary memory place, and that the literary memory of a city could be further developed with literary museums in that city as well as through interactive activities such as creative drama.

Keywords: Place of literary memory, Literary museum, Literature education, Creative drama, Ankara

---

ATIF KOPYALA