XQuick Search
Mimarlığın Diplomasisi: Mussolini İtalya’sının Perspektifinden Anıtkabir Proje Yarışması
Emre YurdakulVenedik IUAV Üniversitesi, Doktora Okulu, Mimarlık Tarihi Bölümü, Venedik, İtalyaAnıtkabir’in inşası için 1941 yılında açılan mimari proje yarışmasına İtalyan mimarlar yoğun bir ilgi göstermiştir. Bir sene sonra sonuçlanan müsabakada, İtalyan Arnaldo Foschini’nin projesi ödül alan üç tasarımdan biri olurken, İtalya’dan katılan diğer mimarlar Giovanni Muzio ile Gino Franzi - Giuseppe Vaccaro ikilisine ait projeler satın alma ile mükafatlandırılmıştır. Mussolini Dönemi İtalyan mimarlık ortamının en önemli ve belirleyici figürü olan mimar Marcello Piacentini’nin teşvikiyle, yarışmanın sonuçları mimarlık dergilerinde ve günlük basında yer bulmuştur. Anıtkabir için düzenlenen yarışma üzerine bir diğer hareketlilik, rejimin daha üst kademelerinde kapalı kapılar ardında gerçekleşmiştir. İtalyan Dışişleri Bakanlığı ile yurt dışında düzenlenen propaganda faaliyetlerinden sorumlu bakanlık Ministero della Cultura Popolare, müsabaka sürecini yakından takip etmiştir. Atatürk’ün naaşına ev sahipliği yapacak bir anıt mezarın yarışmaya çıkarılması haberinin basına yansımasının hemen ardından, Türkiye’de bulunan İtalyan diplomatik temsilcilikleri Roma’yı süreç hakkında düzenli raporlar aracılığıyla bilgilendirmiştir. Müsabakanın sonuçlanmasının ertesinde ise bu süreç yerini üst düzey diplomatik temaslara bırakmıştır. İtalyan Dışişleri Bakanlığı, Foschini’nin kazanan projesinin hayata geçirilmesi, tasarımın inşasında İtalya’dan ihraç edilecek yapı malzemelerinin ve iş gücünün kullanılması ile diğer İtalyan projelerine ödül verilmesi adına Türk makamlarına lobi çalışmaları yürütmüştür.
Araştırma, Anıtkabir Proje Yarışması’nın Mussolini İtalyası açısından siyasi, ekonomik, mimari ve kültürel önemini irdelerken, İtalyan makamlarının bu yarışma için gerçekleştirdikleri lobi ve propaganda faaliyetlerini gün yüzüne çıkarmayı amaçlamaktadır. Araştırmanın temelini; İtalyan Dışişleri Bakanlığı Arşivi, İtalyan Devlet Arşivi ile Floransa Üniversitesi Marcello Piacentini Arşiv Fonu bünyesinde gerçekleştirilen çalışmalar oluşturmaktadır. Bu arşiv çalışmaları sonucunda ortaya çıkarılan resmi yazışmalar, bilgi raporları, basın bültenleri ile kişisel mektuplar kronolojik sıraya konularak incelenmiş, Türkçe ve İtalyanca dillerinde yayımlanmış dönemin mimarlık dergileri ile günlük gazeteler taranmıştır. Bu belgelerin yanı sıra Foschini’nin Anıtkabir projesine ait ön proje çizimleri ilk kez bu araştırma süreci içerisinde gün yüzüne çıkarılmıştır. Makale son olarak, Piacentini’nin mimarlık anlayışını yansıttığı söylemlerinde Anıtkabir Proje Yarışması’nın yerini irdelerken, savaş sonrası İtalya’nın nihai proje üzerindeki katkılarını incelemektedir.
The Diplomacy of Architecture: The Anıtkabir Project Competition from the Perspective of Mussolini’s Italy
Emre YurdakulUniversità Iuav Di Venezia, School of Doctoral Studies, History of Architecture Program, Venice, ItalyIn 1941, the architectural project competition launched for the design of the proposed mausoleum of Mustafa Kemal Atatürk, or “Anıtkabir,” attracted significant interest from Italian architects. The entry from Arnaldo Foschini was one of the three entries which won the first prize, with designs by other Italian architects — Gino Franzi, Giuseppe Vaccaro, and Giovanni Muzio —being awarded honorable mentions. Marcello Piacentini, the most prominent figure of the Italian architectural scene during the Mussolini period, enthusiastically greeted the results, and the competition received significant coverage in the Italian daily press and architectural magazines. However, the real interest in the competition was behind the scenes and at much higher levels of the regime. The Italian Ministry of Foreign Affairs and the Ministry of Popular Culture, which was responsible for propaganda activities abroad, closely monitored the competition process. High-level diplomatic contacts took place following the results in which the Italian Foreign Affairs lobbied the Turkish authorities in their realization of Foschini’s winning project, as well as for the use of Italian construction materials and workforce and the awarding of other Italian entries.
The study aims to uncover the political, economic, architectural, and cultural significance of the Anıtkabir competition from the perspective of Mussolini’s Italy. The article also seeks to reveal the lobbying and propaganda activities carried out by Italian authorities regarding this competition. The research is based on archival studies conducted at the Italian Ministry of Foreign Affairs Archive, the Italian State Archive, and the Marcello Piacentini Archive Fund of the University of Florence. Analysis is provided in chronological order of the various archival documents discovered during the research, including official correspondences, reports, press releases, and personal letters. The study also examines Turkish and Italian architectural magazines and newspapers published during that period and includes Foschini’s previously unpublished initial drawings for Anıtkabir. Finally, the article discusses Piacentini’s approach to the competition and investigates the contributions of post-war Italy to the final project.
Sorumlu Yazar: Emre Yurdakul, Italy
Makale Dili: Türkçe