Ankara Araştırmaları Dergisi. 2021; 9(1): 1-34 | DOI: 10.5505/jas.2021.54210

Kişisel Tanıklıklar Bağlamında Mekânsal Okumalar ve Değerlendirmeler: Bir Bellek Mekânı Olarak Ankara Saraçoğlu Mahallesi

Aydan Altınay¹, Meral Nalçakan^2
1Anadolu Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, İç Mimarlık Anasanat Dalı, Eskişehir, Türkiye
²Eskişehir Teknik Üniversitesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, İç Mimarlık Bölümü, Eskişehir, Türkiye

Mekân, literatürde belleği taşıyan, şekillendiren, dönüştüren, geliştiren önemli faktörlerden birisi olarak ele alınmıştır. Mekânsal yaşanmışlıklar, deneyimlerin zihinde oluşturduğu birikimler ve yaşantıya yansımaları; hem toplumsal belleğin hem de bireysel belleğin oluşmasında etkin rol oynamaktadır. Bu çalışmada bellek, mekân ve kimlik ilişkileri üzerinden kişisel tanıklıklara başvurularak elde edilmiş mekânsal okumalar, veri ve bulgular analiz edilmiş ve çizim, tablolar aracılığıyla desteklenerek yorumlanmıştır. Makalenin evrenini Ankara Saraçoğlu (Namık Kemal) Mahallesi ve konutları oluşturmaktadır. Araştırmada kültür varlığı ve bellek mekânı olarak ele alınan Saraçoğlu Mahallesi ve konutları; literatür taramaları, gözlemler ve hayatlarının bir döneminde bu mahallede, bu konutlarda yaşamış, ulaşılabilen kişilerin tanıklıkları bağlamında incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerine başvurulmuş ancak tek bir nitel araştırma yöntemi seçimi yapılarak çalışma sınırlandırılmamış ve veri çeşitlemesi yapılmıştır. Çalışma neticesinde elde edilen değerlendirmeler bir yönüyle geçmişle ilişkilenirken, diğer yönüyle geleceğe açık, mekâna dair potansiyellerin ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışmada elde edilen en önemli sonuç; mahallenin yalnızca mimari ve fiziksel yapım teknikleri kapsamında incelenemeyeceği, kullanıcılarının hatıralarında ve tüm yaşamlarında yer edinmiş bir bellek mekânı olmasıdır.

Anahtar Kelimeler: Mekân, Bellek, Kültür varlığı, Konut, Erken Cumhuriyet Dönemi, Saraçoğlu Mahallesi, Ankara

---

Spatial Readings in the Context of Individual Testimony and Evaluations: Ankara Saraçoğlu Neighbourhood as a Place of Memory

Aydan Altınay¹, Meral Nalçakan^2
1Anadolu University, Graduate School of Fine Arts, Interior Design Arts Program, Eskişehir, Turkey
²Eskişehir Technical University, Faculty of Architecture and Design, Department of Interior Architecture, Eskişehir, Turkey

Space is considered in the literature as having a significant influence on the formation and development of memory. In this context, spatial experiences and the accumulation of knowledge through experiences and reflections on life all play an active role in the generation of both social and individidual memory. In this study, spatial readings and other findings that were obtained by consulting individual testimony of the relations between memory, space and identity were analyzed through drawings and tables. The study focuses on the houses of the Saraçoğlu (Namık Kemal) neighbourhood in Ankara. The neighbourhood is considered as being a cultural property and a place of memory and is studied in the context of the literature by consideration of the place and the people who lived there. A variety of qualitative research methods were used in the study, and the evaluations obtained were used to consider both the past and to reveal future spatial potentials. The most significant result obtained in the study was that the neighbourhood can be considered to be a place that exists in the memories and lives of the residents, and so cannot be examined by considering only the architecture.

Keywords: Space, Memory, Cultural property, Houses, Early Republican Period, Saraçoğlu Neighbourhood, Ankara

---

ATIF KOPYALA