Ankara Araştırmaları Dergisi. 2022; 10(2): 307-330 | DOI: 10.5505/jas.2022.83723

Ankara’da İnşa Edilen Dostluk: İsviçre Türk Dostlukları Derneği’nin Kuruluş Süreci (1928-1945)

Murat Turan
Dokuz Eylül Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Tarih Bölümü, İzmir, Türkiye

İsviçreli antropolog Prof. Dr. Eugène Pittard, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından yakinen tanınan ve saygı duyulan bir isimdi. Afet İnan’ın Cenevre Üniversitesinden doktora hocası olan Prof. Dr. Pittard, aynı zamanda Türk Tarih Kurumunun onursal üyesiydi. Prof. Dr. Pittard, 1937 yılında düzenlenen İkinci Türk Tarih Kongresi’nin fahrî başkanlığını üstlenmiş ve 1938 yılında ise Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde öğretim üyeliği yapmıştı. Bu tarihten sonra Türkiye’ye tekrar gelemeyen ve dolayısıyla 1943 yılında düzenlenen Üçüncü Türk Tarih Kongresi’ne de katılamayan Pittard’ın, Türkiye’ye yönelik ilgisinin İsviçre’de devam ettiği anlaşılmaktadır. Kendisinin 1945 yılındaki girişimleri sonucunda, Türkiye ile İsviçre arasında, kültürel ve iktisadî ilişkilerin geliştirilmesi maksadıyla İsviçre Türk Dostlukları Derneği kurulmuş ve fahrî başkanlığına ise Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Başbakanı Şükrü Saraçoğlu getirilmişti. Söz konusu derneğin oluşumunda etkili olan isimler Eugène ve eşi Hélène Pittard idi. Pittard çifti, 1928, 1937 ve 1938 tarihlerinde Türkiye’yi ziyaret etmiş, kongrelerde görev alarak, muhtelif konularda konferanslar vermiş ve Cumhuriyet Türkiye’sini tanıtan eserler yayımlamışlardı. Türkiye Cumhuriyeti’nin 50. kuruluş yıl dönümüne denk gelen 1973 yılında, iki ülke arasındaki kültürel ilişkilerin yeniden ele alınabilmesi amacıyla daha önce 1945 yılında kurulmuş olan derneğin adına benzer biçimde, bu defa İsviçre Türkiye Dostluk Derneği kurulmuştu. Bu çalışmada, Türkiye ile İsviçre arasındaki ilişkilerin temelini oluşturan ve Ankara’da başlayan dostluk öyküsü ele alınıp incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Mustafa Kemal Atatürk, Eugène Pittard, Hélène Pittard, İsviçre Türk Dostlukları Derneği, Kültür ilişkileri, Şükrü Saraçoğlu, İsviçre, Ankara

---

A Friendship Formed in Ankara: The Founding of the Swiss Turkish Friendship Association (1928-1945)

Murat Turan
Dokuz Eylül University, Faculty of Letters, Department of History, Ankara, Türkiye

The Swiss anthropologist, Prof. Dr. Eugène Pittard was well-known and respected by Mustafa Kemal Ataturk, the President of the Republic of Turkey. In addition to being Afet İnan’s doctoral teacher from the University of Geneva, Prof. Dr. Pittard was also an honorary member of the Turkish Historical Society, the honorary president of the Second Turkish History Congress, and, in 1938, a faculty member at the Ankara Faculty of Languages, History and Geography. While Pittard was not able to visit Turkey again after this date and was thus unable to attend the Third Turkish History Congress in 1943, Prof. Dr. Pittard’s interest in Turkey continued after he had returned to Switzerland. In 1945, as a direct result of initiatives by himself and his wife, Hélène Pittard, the Swiss Turkish Friendship Association was established with the aim of helping to develop cultural and economic relations between Turkey and Switzerland. The Prime Minister of the Republic of Turkey, Şükrü Saraçoğlu, was appointed as the Association’s honorary president. The Pittard couple participated in congresses, presented conferences on various subjects, and published works that introduced the Republic of Turkey to a wider audience during their visits to Turkey in 1928, 1937 and 1938. In 1973, which was also the 50th anniversary of the foundation of the Republic of Turkey, the Swiss-Turkey Friendship Association was founded with the aim of helping to readdress the cultural relations between the two countries. It is notable that this new Association had a similar name to the one founded in 1945. This study tells and discusses the story of the friendship which was born in Ankara, and which forms the basis and foundations of current relations between Turkey and Switzerland.

Keywords: Mustafa Kemal Atatürk, Eugène Pittard, Hélène Pittard, Swiss Turkish Friendship Association, Cultural relationships, Şükrü Saraçoğlu, Switzerland, Ankara

---