Erken Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde devletin beden terbiyesi politikalarına paralel olarak sporun kamusal alanda sergilenmesi, yaygın olmayan sporların yaygınlaştırılması ve spor etkinliklerinin rekreatif boş zaman etkinliğine dönüşmesinde spor kulüplerinin aracılığı önemlidir. 1922-1946 olarak belirlenen tarih aralığında Ankara spor kulüplerinin, farklı niteliklere sahip modern boş zaman etkinliklerini ve bu etkinliklerin yeni “mahallerini” (locales) üretmiş olduğu görülmüştür. Farklı spor branşlarında etkin olan spor kulüpleri, düzenledikleri veya dâhil oldukları rekreatif boş zaman etkinlikleri aracılığıyla kentli için aidiyet, eğlence ve dinlence gibi yeni anlamlar üreterek gündelik hayat bağlamında kent mekânının dönüşümünde etkin role sahip olmuşlardır. Çalışmada, modern bireyin, toplumun ve mekânın inşa edildiği yeni başkent Ankara’da, Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı (TİCİ) ile sporda kurumsallaşmanın başladığı 1922 yılından spor etkinliklerinin örgütlü bir kitleselliğe ulaştığı 1946 yılına kadar, etkin olan spor kulüpleri ve kulüplerin düzenlediği veya dâhil oldukları spor etkinlikleri spor müsabakaları, spor şenlikleri, yıldönümü kutlamaları, yıllık kongreler gibi spor etkinlikleri ve etkinliklerin gerçekleştiği mahaller araştırılmıştır. Bu bağlamda çalışmada, spor etkinliklerinin rekreatif boş zaman etkinliklerine dönüşümü ile kulüplerin bu etkinlikler aracılığıyla gündelik hayatı ve kent mekânını yeniden üretme ilişkileri, farklı tür etkinlikler ve etkinliklerin gerçekleştiği farklı ölçek ve nitelikteki mahaller üzerinden incelenmiştir. Birincil kaynakları araştırmanın temeline koyan çalışmada gündelik hayat pratiklerinin takip edilebildiği, günlük süreli yayınlardan Ankara’da yayımlanmış olan Hakimiyet-i Milliye [1934’ten itibaren Ulus] gazetesi, araştırmanın beslendiği en önemli kaynak olmuştur. Bununla birlikte Resimli Uyanış (Servet-i Fünun) ve Gol Spor gibi haftalık olarak yayımlanan dergiler de incelenmiş ve elde edilen kayıtlardan araştırma nesnelerine ilişkin mekân odaklı okumalar ve analizler yapılmıştır.

Makale, Ankara’da Cumhuriyet’in ilk yıllarında resmî bayram kutlamaları bağlamında performatif kamusallığın oluşumunu incelemektedir. Bayram kutlamaları tek bir aktör üzerinden ve tek bir kavramsal çerçeve içerisinde değerlendirilemeyecek kadar karmaşık toplumsal pratiklerdir. Çalışma, bayram kutlamalarının eş zamanlı okunması gereken bir dizi sosyomekânsal katman aracılığıyla anlaşılabileceğini savlamaktadır. Dolayısıyla makalede, kamusallığın fiziki altlığı olan kutlama mekânları, kitlelerin kontrol ve yönlendirilmesini sağlayan sosyomekânsal kurallar dizgesinin ve kutlama mizansenin etkinliğini artırmak için devreye sokulan maddi, manevi kimi araçların oluşturduğu bir ağın parçası olarak ele alınmaktadır. Resmî bayram kutlamalarındaki kamusallığı tartışmak ve farklı performatif ilişkileri tanımlamak için üç ilişkili tema önerilmiştir. Bunlar, kitlelerin hareketliliğinin teşviki, teknolojik gelişim ve teknik sergileme, kurucu imgeler ve anlatıların farklı araçlarla dolaşıma sokulmasıdır. Sonuç olarak, birbiri içine geçmiş, birbirinden beslenen bu temaların, Erken Cumhuriyet Dönemi’nde millî bayramlar aracılığıyla yeniden üretilen toplumsal rıza kültürünün ve ulus devlet inşası stratejilerinin törenler bağlamında açıklanabilmesine olanak sağladığı ortaya konulmuştur.

Kentlerin uluslararası ilişkilerini anlatan bir kavram olan yerel diplomasi, farklı faaliyet türleri kapsamında gerçekleştirilmektedir. Makalenin amacı, Ankara kentinin yerel diplomasi faaliyetlerinin söz konusu türlerden biri olan iki taraflı iş birlikleri bağlamında değerlendirmektir. Bu amaç doğrultusunda çalışmada nitel araştırma yöntemi, Ankara kent yönetiminde iki taraflı iş birliklerinin belirlenmesi, faaliyet türlerinin ve ilişki kurulan ülkelerin niceliksel verilere dönüştürülmesi amacıyla kullanılmıştır. Çalışma kapsamında Ankara Büyükşehir Belediyesi Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı, Dış İlişkiler Şube Müdürlüğü ve Avrupa Birliği Şube Müdürlüğü 8-9 Mart 2022 tarihlerinde iki gün süre ile ziyaret edilerek, belediyenin kardeş kentlerle yaptığı dostluk ve iş birliği anlaşmalarına dair arşiv kayıtları incelenmiştir.
Çalışma sonucunda Ankara kentinin yerel diplomasi faaliyetleri bağlamında gerçekleştirdiği iki taraflı iş birliklerinin, Türk dış politikası etkisinde ve ulusal diplomasi ile tamamlayıcılık ilişkisi içerisinde olduğu; kentsel siyaset ile iki taraflı iş birlikleri arasındaki ilişkinin, merkezi yönetim ve yerel yönetimlerin aynı siyasal partiden olması durumundan etkilendiği görülmüştür. İki taraflı iş birliklerinin, Ankara için kentsel hizmetlerin sunulmasında bir araç olmanın yanı sıra yarattığı imkânlarla kentin tanınma stratejilerinin bir parçası olarak kentsel siyasete de yansımaktadır.

Tarihî yapılarda kullanılan doğal yapı malzemelerinin tanımlanmaları, kaynak yerlerinin ve alındıkları taş ocaklarının belirlenmesi, kültür varlıklarının korunması ve restorasyon çalışmaları için oldukça önemlidir. Çalışmada, Ankara ilinin en önemli tarihî yapılarından biri olan Ankara Kalesi’nin sur yapı taşlarının tanımlanması ve alındıkları ocak yerlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla kale, sur duvarı ve taban kayaları ile olası taş ocaklarından örnekleme yapılmış ve tüm örnekler mineralojik, petrografik ve jeokimyasal olarak karşılaştırılarak incelenmiştir. Ankara’nın Altındağ ilçesinde yer alan Ankara Kalesi, iç kale ve dış kaleden oluşmaktadır. Ankara Kalesi temel olarak düşey yönde eklem gösteren ve sur taşları ile aynı bileşim özelliği gösteren andezit bileşimindeki kaya üzerine inşa edilmiştir. Sur duvarlarının bazı bölümlerinde tuğla ve kireçtaşı da kullanılmıştır. Sur taşlarının ana malzemesi andezit, pembe renkli porfiroafanitik dokuya sahiptir ve lokal olarak kullanılan yer yer farklı doku özellikleri gösteren kireçtaşı ise kristalize ve biyosparitik karakterdedir. Andezitler mikroskop altında hiyalopilitik porfirik dokulu olup başlıca plajiyoklaz, amfibol, biyotit, kuvars, ± piroksen ve opak mineraller içermektedir. Ayrıca incelenen andezit örneklerinde, killeşme, kloritleşme ve opaklaşma türü bozunmalar tespit edilmiştir. Kuvars andezit bileşimindeki bu kayaların yüksek K’lu-kalkalkalen bileşiminde oldukları jeokimyasal yolla ortaya konulmuştur. Ankara Kalesi’nin surlarının inşasında kullanılan taşların kökenlerini belirlemek için Kale ve Ankara çevresindeki farklı lokasyonlardan andezit örnekleri alınarak karşılaştırma yapılmıştır. Sur andezit örneklerinin mineralojik, petrografik ve jeokimyasal olarak en çok Yenidoğan Tepesi’nde bulunan yedi adet eski taş ocağından alınan andezit örnekleri ile benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir.

Türk Edebiyatı’nda ütopya tasarımlarının ilk örnekleri Osmanlı’da modernleşme ve yenileşme hareketlerinin görüldüğü 19. yüzyılda verilmiştir. 20. yüzyılda Cumhuriyet’in ilanı ile birlikte yeni bir devlet ve toplum düzeni kurulması, çağdaşlaşma, modernleşme, bireyin ve toplumun gelişmesi konuları gündeme gelmiş bu doğrultuda yeni bir kültür, bu kültüre zemin oluşturacak yeni bir kent ve mekân kurgusu düşüncesi ortaya çıkmıştır. Başkent Ankara da teknoloji ve modernleşmenin karşılığının arandığı yeni mekân ve kent tasarımının icra merkezi olmuştur. Edebiyat alanında yeni siyasal ve sosyal düzeni konu edinen, bu düzenin olumlu ve olumsuz yönlerini tartışan, ütopist ya da eleştirel eserler verilmiştir. Bu bağlamda makale, Ankara’nın başkent olma sürecinde geçirdiği fiziksel ve düşünsel dönüşümün mimarlık ve edebiyat alanındaki karşılığını tespit etmeyi amaçlamaktadır. Ankara kentinin gelecek görünümünü birbirine tezat bağlamda konu edinen Hülya Bu Ya… ve Ankara eserleri çalışmanın örneklem alanı olarak belirlenmiş; dönemin Ankara’sı, tasarlanmış başkent Ankara ile birlikte mimarlık, teknoloji ve modernleşme ilişkisi üzerinden karşılaştırmalı yöntemle incelenmiştir. Ankara’nın yeni rejimin modernleşme ve ilerleme idealleri bağlamında yaşadığı sosyal, teknolojik, kentsel ve mekânsal değişim çözümlenmiştir.

Soğuk Savaş döneminde gelişen ve değişen Türk-Amerikan ilişkileri kapsamında, çeşitli nedenlerle Türkiye’ye gelen Amerikalılar, özellikle 1950’li yıllarda iki ülke arasındaki karşılıklı kültür alışverişinin ve anlayışın artmasına yol açmıştır. Kültürel anlamda Amerika’nın etkisinin en çok hissedildiği bu yıllarda, Ankara’ya resmî bir görevle gelen Amerikalı Elizabeth McNeill Leicester, Memories of 1950 in Ankara, Turkey; Lucile Saunders McDonald ise Zola Helen Ross ile Assignment in Ankara başlıklı kitapları yazmışlardır. İki kadının gözlemleriyle kaleme alınan bu kitaplar, 1950’li yıllarda Ankara’nın sosyal ve kültürel hayatına dair önemli bilgiler içermektedir. Bu anlamda önemli ve birinci elden tarihî kaynaklardır. Bu çalışmada, Elizabeth McNeill Leicester ve Lucile Saunders McDonald’ın kitaplarında verdikleri bilgiler üzerinden, 1950’lerde Ankara’nın sosyokültürel yapısı ortaya konulmaya çalışılmış; yazarların Ankara’daki Türk kadınlarına bakış açıları analiz edilmiştir. Amerikalıların Türkiye’deki faaliyetleri de ele alınmıştır. İki kadının verdiği bilgiler, 1950’lerde modernleşen Ankara’da, özellikle kadınlar adına geleneksel yapının güçlü bir şekilde sürdürüldüğünü göstermektedir.

İsviçreli antropolog Prof. Dr. Eugène Pittard, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından yakinen tanınan ve saygı duyulan bir isimdi. Afet İnan’ın Cenevre Üniversitesinden doktora hocası olan Prof. Dr. Pittard, aynı zamanda Türk Tarih Kurumunun onursal üyesiydi. Prof. Dr. Pittard, 1937 yılında düzenlenen İkinci Türk Tarih Kongresi’nin fahrî başkanlığını üstlenmiş ve 1938 yılında ise Ankara Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde öğretim üyeliği yapmıştı. Bu tarihten sonra Türkiye’ye tekrar gelemeyen ve dolayısıyla 1943 yılında düzenlenen Üçüncü Türk Tarih Kongresi’ne de katılamayan Pittard’ın, Türkiye’ye yönelik ilgisinin İsviçre’de devam ettiği anlaşılmaktadır. Kendisinin 1945 yılındaki girişimleri sonucunda, Türkiye ile İsviçre arasında, kültürel ve iktisadî ilişkilerin geliştirilmesi maksadıyla İsviçre Türk Dostlukları Derneği kurulmuş ve fahrî başkanlığına ise Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Başbakanı Şükrü Saraçoğlu getirilmişti. Söz konusu derneğin oluşumunda etkili olan isimler Eugène ve eşi Hélène Pittard idi. Pittard çifti, 1928, 1937 ve 1938 tarihlerinde Türkiye’yi ziyaret etmiş, kongrelerde görev alarak, muhtelif konularda konferanslar vermiş ve Cumhuriyet Türkiye’sini tanıtan eserler yayımlamışlardı. Türkiye Cumhuriyeti’nin 50. kuruluş yıl dönümüne denk gelen 1973 yılında, iki ülke arasındaki kültürel ilişkilerin yeniden ele alınabilmesi amacıyla daha önce 1945 yılında kurulmuş olan derneğin adına benzer biçimde, bu defa İsviçre Türkiye Dostluk Derneği kurulmuştu. Bu çalışmada, Türkiye ile İsviçre arasındaki ilişkilerin temelini oluşturan ve Ankara’da başlayan dostluk öyküsü ele alınıp incelenmiştir.